Odszkodowanie-20-lat-wstecz.pl - Naprawienie szkody powstałej w następstwie śmierci wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia

O książce.

W ciągu ostatnich dwóch dekad istotnie zmieniła się optyka spojrzenia na naprawienie szkody niemajątkowej w związku ze śmiercią najbliższego członka rodziny. Zjawiskiem nie tylko akceptowalnym społecznie, ale również zaaprobowanym przez orzecznictwo sądów oraz ustawodawcę stało się kompensowania krzywdy najbliższych członków rodziny zmarłego poprzez zapłatę zadośćuczynienia pieniężnego.

Niniejsza monografia naukowa jest próbą przedstawienia w jak najpełniejszy sposób wszystkich zagadnień związanych z naprawieniem szkody powstałej w następstwie śmierci wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia. Opisany jest w niej zakres odpowiedzialności deliktowej sprawcy szkody. Wyczerpująco ujęte zostały aspekty związane z kompensacją szkody majątkowej: zwrot kosztów leczenia i pogrzebu, renta alimentacyjna dla osób bliskich zmarłego oraz odszkodowanie z tytułu pogorszenia sytuacji życiowej najbliższych członków rodziny zmarłego.

Znaczna część monografii poświęcona jest zadośćuczynieniu pieniężnemu za doznaną krzywdę dla najbliższych członków rodziny zmarłego. Zarówno podstawom jego dochodzenia, jak i ustalanej wysokości. Na próbie ponad dwustu wyroków sądów przedstawiona została wysokość zadośćuczynienia zasądzanego na rzecz małżonka, osoby pozostającej w konkubinacie, dziecka, rodzica, rodzeństwa, babci i dziadka, teściów, synowej i zięcia oraz dalszych krewnych i powinowatych.

Zadośćuczynienie dla małżonka

Przeciętne kwoty orzekane przez sądy tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę dla małżonka oscylują wokół 100 000 zł – 120 000 zł, przy czym można zaobserwować w orzecznictwie kwoty zarówno niższe, jak i wyższe (spotykane są kwoty rzędu 200 000 zł). Będą one najprawdopodobniej sukcesywnie rosnąć, choćby ze względu na zmianę wartości siły nabywczej pieniądza i wysokości wynagrodzeń.

Zadośćuczynienie dla partnera

Osoba pozostająca w faktycznym pożyciu – w zakresie oceny krzywdy powinna być traktowana na równi z małżonkiem. Przeciętne kwoty orzekane przez sądy tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę dla osoby w faktycznym pożyciu z osobą zmarłą oscylują wokół 100 000 zł – 120 000 zł.

Zadośćuczynienie dla dziecka

Aktualna praktyka orzecznicza wskazuje, iż ostatecznie zasądzone sumy zadośćuczynienia w razie śmierci jednego z rodziców małoletniego dziecka oscylowały wokół kwot 100 000 - 200 000 zł. W przypadku śmierci obojga rodziców spotykane są zadośćuczynienia w wysokości łącznie 500 000 zł (po 250 000 zł za śmierć każdego z rodziców).

Zadośćuczynienie dla rodzica

W poddanej badaniu próbie orzeczeń sądy uznawały za odpowiednią sumę zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę dla rodzica zmarłego dziecka kwoty od 40 000 zł do 300 000 zł. Przy czym przeciętne kwoty oscylowały wokół 100 000 zł. Wysokości kwot zasądzanych na rzecz matki i na rzecz ojca w danej sprawie były w większości przypadków identyczne.

Zadośćuczynienie dla rodzeństwa

W badanej próbie wyroków sądów na rzecz siostry lub brata zmarłego były zasądzane kwoty do 120 000 zł, przy czym przeciętne kwoty uznawane przez sądy za odpowiednią sumę zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę oscylowały wokół 40 000 zł - 50 000 zł . Niższe kwoty były zasądzane w przypadku, gdy w chwili śmierci zmarłego rodzeństwo było już dorosłe i prowadziło własne gospodarstwa domowe, a kwoty wyższe były zasądzane, gdy orzeczenie dotyczyło małoletniego rodzeństwa, pozostającego we wspólnym gospodarstwie domowym.

Zadośćuczynienie dla babci i dziadka

Odnotowane w zbadanej próbie orzeczeń kwoty tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę dla babci i dziadka osoby zmarłej oraz wnuka osoby zmarłej wynosiły przeciętnie 30 000 zł, najwyższa odnotowana kwota to 70 000 zł , a najniższe odnotowane w badanej próbie orzeczeń kwoty to 15 000 zł i 10 000 zł.

Zadośćuczynienie dla teściów

W badanej próbie orzecznictwa wyższe kwoty zadośćuczynienia odnotowano dla teściów osoby zmarłej, aniżeli dla synowej lub zięcia osoby zmarłej. Najwyższa odnotowana kwota to 50 000 zł dla teścia w związku ze śmiercią zięcia. Inny przykład z orzecznictwa to zasądzenie z tytułu śmierci synowej zasądził na rzecz teściowej kwotę 30 000 zł.

Zadośćuczynienie dla synowej i zięcia

Występujące w orzecznictwie kwoty zadośćuczynień to m.in. 30 000 zł dla zięcia tytułem zrekompensowania krzywdy, którą poniósł na skutek śmierci teściowej – związaną również z koniecznością zamieszkiwania bez żony, która przeniosła się do ojca i musiała się nim opiekować. W innej sprawie Sąd zasądził 10 000 zł za doznaną krzywdę dla synowej w związku ze śmiercią teściowej, z którą synowa wraz ze swoim mężem wspólnie zamieszkiwali.

Zadośćuczynienie dla dalszych krewnych i powinowatych

Przepis art. 446 § 4 Kodeksu cywilnego nie zawęża kręgu najbliższych członków rodziny zmarłego do konkretnego, enumeratywnie wskazanego grona osób. W jednej ze spraw Sąd uznał za zasadne przyznać szwagrowi zmarłej kwotę 20 000 zł tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Zwrot kosztów leczenia i pogrzebu

Ustawodawca ustanowił przepis art. 446 § 1 Kodeksu cywilnego o następującej treści: „Jeżeli wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia nastąpiła śmierć poszkodowanego, zobowiązany do naprawienia szkody powinien zwrócić koszty leczenia i pogrzebu temu, kto je poniósł.”. Na tej podstawie możliwe jest dochodzenie zwrotu poniesionych kosztów leczenia i pogrzebu zmarłego.

Renta alimentacyjna

Osoba, względem której ciążył na zmarłym ustawowy obowiązek alimentacyjny, może żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody renty obliczonej stosownie do potrzeb poszkodowanego oraz do możliwości zarobkowych i majątkowych zmarłego przez czas prawdopodobnego trwania obowiązku alimentacyjnego. Takiej samej renty mogą żądać inne osoby bliskie, którym zmarły dobrowolnie i stale dostarczał środków utrzymania, jeżeli z okoliczności wynika, że wymagają tego zasady współżycia społecznego.

Odszkodowanie za pogorszenie sytuacji życiowej

Sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego stosowne odszkodowanie, jeżeli wskutek jego śmierci nastąpiło znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej. Sztandarowym przykładem podstaw do zasądzenia takiego odszkodowania jest przykład rodziców, którzy są uprawnieni do odszkodowania w związku ze śmiercią dziecka, na którego pomoc realnie mogliby liczyć w przyszłości.

Naprawienie szkody